Wszyscy ludzie rodzą się
wolni i równi
pod względem
swej godności i
swych praw.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, 1948, art. 1

11 kwietnia 2020 r. – 75. rocznica
wyzwolenia obozów koncentracyjnych
Buchenwald i Mittelbau Dora

Wypowiedzi

Jakie dzisiaj ma znaczenie dla Państwa Buchenwald/ Mittelbau-Dora?

Floréal Barrier (1922–2015):
„Przede wszystkim od siebie, a następnie od innych, domagajmy się godnego traktowania ludzi innych niż my sami. Niech zakazane będzie wszystko, co jest przeszkodą dla wolności, życia i pokoju.”

Floréal Barrier (1922–2015)
francuski były więzień KL Buchenwald, zecer, przewodniczący Rady Więźniów Miejsca Pamięci Buchenwald


Bruno Bettelheim (1903–1990):
„Nasze serce musi znać świat rozumu, a rozum musi kierować się wiedzą serca.”

Bruno Bettelheim (1903–1990)
austriacki psychoanalityk, były więzień KL Dachau i Buchenwald, wyemigrował do USA


Léon Blum (1872–1950):
„…co opiera się na przemocy i jest utrzymywane przemocą, co poniża człowieka i polega na poniżaniu istoty ludzkiej, nie trwa długo.”

Léon Blum (1872–1950)
francuski premier, były więzień KL Buchenwald


Robert J. Büchler (1929–2009):
„Pierwsza nauka to tolerancja. Druga: nigdy więcej wojny. Bez wojny nie doszłoby bowiem do Holokaustu. Pokój, tolerancja, wzajemne porozumienie, prawa człowieka: oto nauki, które pobrałem w obozie.”

Robert J. Büchler (1929–2009)
słowacki były więzień KL Auschwitz i Buchenwald, izraelski historyk i przedstawiciel Izraela w Międzynarodowym Komitecie Buchenwald-Dora i Komanda


Leopold Claessens (1924-2011):
„Potrzebowałem trzydziestu lat, żeby się dowiedzieć, że nie jestem zwierzęciem. Wydaje mi się jednak, że wielu tak miało.“

Leopold Claessens (1924-2011)
były więzień KL Buchenwald, Mittelbau-Dora oraz Bergen-Belsen


Bernard d’Astorg (1921-2014):
„Jesteśmy tutaj, aby przekazać obowiązek pamiętania młodszym.”

Bernard d’Astorg (1921-2014)
francuski bojownik ruchu oporu, były więzień KL Buchenwald, Mittelbau-Dora i Bergen-Belsen, generał w stanie spoczynku


Pierre Durand (1923–2002):
„Nasze długie życie nauczyło nas, że nigdy nie należy się poddawać, że stale trzeba nosić w sercu płomyczek nadziei i wolę budowania lepszego świata, świata godnego ludzkości.”

Pierre Durand (1923–2002)
francuski bojownik ruchu oporu, były więzień KL Buchenwald, dziennikarz i przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Buchenwald-Dora i Komanda


Jacqueline Fleury (*1923):
„Europę buduje się, poprzestając na małym. Przez wymianę.”

Jacqueline Fleury (*1923)
była więźniarka KL Ravensbrück i podobozów Buchenwaldu, przewodnicząca francuskiej organizacji Association Nationale des Anciennes Déportées et Internées de la Résistance (ADIR)


Louis Garnier (1921-2014):
„Dlatego stale jesteśmy czujni, aby na czas zauważyć ewentualne oznaki odradzenia się nazizmu.”

Louis Garnier (1921-2014)
francuski bojownik ruchu oporu, były więzień KL Buchenwald i Mittelbau-Dora, generał w stanie spoczynku


Chava Ginsburg (*1930):
„... Nienawiść do jednej grupy łatwo przenosi się na wszystkie inne ...“

Oto moje przesłanie: bądźcie przyjaźni i tolerancyjni wobec innych ludzi. Nienawiść do jednej grupy łatwo przenosi się na wszystkie inne. Nauczyliśmy się tego na własnej skórze, na zasadzie «I tobie może się to przydarzyć». Musimy pracować na rzecz świata bez nienawiści, nietolerancji religijnej i okrucieństwa. Na rzecz świata pokoju.

Chava Ginsburg (*1930)
węgierska była więźniarka KL Auschwitz, Bergen-Belsen i kobiecego podobozu Buchenwaldu w Markkleeberg


Alex Hacker (1926):
„Wiadomość dla Hitlera: Ciągle jeszcze tu jestem, draniu.”

Alex Hacker (1926)
były więzień KL Flossenbürg, Mittelbau-Dora i Bergen-Belsen


Ya’acov (Jackie) Handeli (1926):
„Nie przypominam sobie, żebym w obozie koncentracyjnym kiedykolwiek płakał, nawet po wyzwoleniu, nawet w najgorszych momentach…”

Ya’acov (Jackie) Handeli (1926)
były więzień KL Auschwitz, Mittelbau-Dora i Bergen-Belsen


Bertrand Herz (*1930):
„Trzeba stawiać opór temu, co zagraża podstawowym prawom człowie¬ka. W żadnym wypadku nie należy ulegać pokusom, które niosą ze sobą populizm albo ideologie zmierzające ku wykluczaniu jednostek.”

Bertrand Herz (*1930)
francuski były więzień KL Buchenwald, inżynier i honorowy przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Buchenwald-Dora i Komanda


Stéphane Hessel (1917–2013):
„... Życie w społeczeństwie oznacza, że każda jednostka jest wyposażona w takie same prawa podstawowe ...“

Istnieją różnice kulturowe, ale jest jedna cywilizacja. Życie w społeczeństwie oznacza, że każda jednostka jest wyposażona w takie same prawa podstawo¬we. Wynika z nich, że można ze sobą żyć, szanując się jednocześnie wzajemnie i będąc odpowiedzialnym za innych – oto, co znaczy cywilizacja.

Stéphane Hessel (1917–2013)
französischer Widerstandskämpfer, Überlebender der KZ Buchenwald und Mittelbau-Dora und Diplomat


Ivan Ivanji (*1929):
„... Teraz pałeczkę muszą przejąć nasze dzieci i wnuki ...“

W żadnym wypadku nie wolno zadowalać się stanem, w którym żyjemy, nie wolno rozpaczać, że świat wolności i pokoju został stworzony jedynie w zarysach i że od niedawna nawet w tych punktach jest nieoczekiwanie znowu zagrożony. Teraz pałeczkę muszą przejąć nasze dzieci i wnuki. Mam nadzieję, że wychowaliśmy ich właściwie, że tu i teraz nadal wychowujemy ich właściwie, że wyposażyliśmy ich odpowiednio, dając im do ręki właściwą broń, właściwe narzędzia i ideały.

Ivan Ivanji (*1929)
były więzień KL Auschwitz i Buchenwald, dyplomata i pisarz


Benedikt Kautsky (1894–1960):
„... człowiek nosi w sobie zarówno zarodki złego, jak i dobrego ...“

Natury ludzkiej nikt nie zmieni, człowiek nosi w sobie zarówno zarodki złego, jak i dobrego – chodzi o to, aby stworzyć takie warunki, w których oczywistością jest poszanowanie osobowości drugiego człowieka, odpowiedzialność za własne czyny i respektowanie praw innych.

Benedikt Kautsky (1894–1960)
austriacki ekonomista, były więzień KL Dachau, Auschwitz i Buchenwald


Imre Kertész (1929–2016):
„... może ludzie zrozumieją kiedyś, że ... tak naprawdę do życia potrzebne jest im jedynie miejsce dobre do zamieszkania ...“

Ojczyzna? Dom? Kraj? ... Być może ludzie zrozumieją kiedyś, że to pojęcia abstrakcyjne i że tak naprawdę do życia potrzebne jest im jedynie miejsce dobre do zamieszkania. Takiemu miejscu warto jest zapewne poświęcić wszystkie swoje siły.

Imre Kertész (1929–2016)
węgierski były więzień KL Auschwitz i Buchenwald, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury


Eugen Kogon (1903–1987):
„... Terror należy obnażać u samego źródła, we wszystkich formach występowa¬nia, w jego zwyczajach i skutkach ...“

Terror należy obnażać u samego źródła, we wszystkich formach występowa¬nia, w jego zwyczajach i skutkach. To my bowiem staliśmy się jego świadkami i nadal obserwujemy, jak rozwija się pośród dzisiejszych demokracji, jak docho¬dzi do władzy i sam udaje demokrację – formę rządów wszelkich wolności.

Eugen Kogon (1903–1987)
niemiecki bojownik ruchu oporu, były więzień KL Buchenwald, publicysta i socjolog


Rolf Kralovitz (1925–2015):
„Nienawiść jest rzeczą straszną, niezależnie od tego, kto ją do kogo czuje. Możemy jedynie próbować przekazywać tę wiedzę innym, aby zbliżać ludzi do siebie, a nie ich od siebie oddalać.”

Rolf Kralovitz (1925–2015)
niemiecki były więzień KL Buchenwald, aktor i producent filmowy


Sol Lurie (*1929):
„Piękno tego świata jest jak tęcza złożona z ludzi różnego pochodzenia i jest to powód do radości.”

Sol Lurie (*1929)
litewski były więzień KL Auschwitz i Buchenwald, mieszka w USA


Zbigniew Mikołajczak (1925-2008):
„Jestem Turyńczykiem. Mogę to powiedzieć, bo 11 kwietnia 1945 roku narodziłem się na nowo jako człowiek na terenie obozu koncentracyjnego Mittelbau-Dora.”

Zbigniew Mikołajczak (1925-2008)
polski bojownik ruchu oporu, były więzień obozów koncentracyjnych Groß-Rosen, Buchenwald i Mittelbau-Dora


Boris Pahor (1913):
„Zadaniem Ocalałych jest składanie świadectwa przed młodszym pokoleniem.”

Boris Pahor (1913)
słoweński bojownik ruchu oporu, były więzień KL Dachau, Natzweiler, Mittelbau-Dora i Bergen-Belsen, pisarz


Charles Palant (1922–2016):
„Przecież nie mogliśmy po prostu zabrać się jedynie za odbudowę swojego domu. Kiedy mówiliśmy o pokoju, mieliśmy na myśli budowanie pokojowej Europy.”

Charles Palant (1922–2016)
były więzień KL Auschwitz i Buchenwald, francuski aktywista praw człowieka


Éva Fahidi-Pusztai (*1925):
„... Najlepsze jest życie bez trwogi ...“

... dla nas najważniejszy jest los naszych wnuków. Najlepsze, czego możemy im życzyć – nawet jeśli brzmi to nierealnie – jest to, aby mogli sobie stworzyć życie bez trwogi. Aby mogli zbudować demokratyczne społeczeństwo, w którym nieznana jest instytucjonalna nienawiść.

Éva Fahidi-Pusztai (*1925)
węgierska była więźniarka KL Auschwitz i Buchenwald, odznaczona Federalnym Krzyżem Zasługi na Wstędze


Franz Rosenbach (1927-2012):
„Ze swoimi doświadczeniami poradziłem sobie po części, ale nie całkowicie. Zawsze zostają jakieś szkody.“

Franz Rosenbach (1927-2012)
były więzień obozów koncentracyjnych Auschwitz, Buchenwald i Mittelbau-Dora oraz honorowy przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów


Jorge Semprún (1923–2011):
„... Jedna z możliwości przyszłej drogi zjednoczonej Europy polega na dzieleniu się ze sobą naszą przeszłością ...“

Jedna z najbardziej skutecznych możliwości wytyczania przyszłej drogi zjednoczonej Europy, a raczej ponownie zjednoczonej Europy, polega na dzieleniu się ze sobą naszą przeszłością, naszą pamięcią i naszymi osobnymi do tej pory wspomnieniami.

Jorge Semprún (1923–2011)
hiszpański bojownik ruchu oporu, były więzień KL Buchenwald i pisarz


Vilém Svácha (1918-2006):
„Musimy być ludźmi … To najlepsze, co … można zrobić dla ludzkości.“

Vilém Svácha (1918-2006)
czeski bojownik ruchu oporu, były więzień obozów koncentracyjnych Auschwitz, Buchenwald, Mittelbau-Dora i Sachsenhausen


Józef Szajna (1922–2008):
„... Hitlera nie zapomni nikt. Kto jednak zna ofiary? ...“

Z historii współczesnej pamiętamy jednak tylko największych morderców – Hitlera nie zapomni nikt w Niemczech ani nigdzie indziej na świecie. Kto jednak zna ofiary? Jestem po stronie ludzi, a nie po stronie władzy i jej przedstawicieli; wcale mnie nie obchodzą przywódcy tego świata.

Józef Szajna (1922–2008)
polski bojownik ruchu oporu, były więzień KL Auschwitz i Buchenwald, reżyser teatralny, artysta-plastyk


Jack Unikoski (*1927):
„Nie każdy może być bohaterem, politykiem, filozofem, wybawcą. Jednak każdy może szanować godność drugiego człowieka i wyciągnąć do niego w potrzebie pomocną dłoń.”

Jack Unikoski (*1927)
polski były więzień KL Buchenwald, mieszka w Australii


Albert van Dijk (1924):
„Mimo to złożyliśmy sobie, pełni nadziei, przysięgę: ‚Nigdy więcej!‘ Żeby wojny nie pożarły naszych dzieci.“

Albert van Dijk (1924)
były więzień KL Buchenwald i Mittelbau-Dora oraz członek Rady Więźniów Miejsca Pamięci Mittelbau-Dora